Wortelboorders (Hepialidae) zijn grote tot zeer grote motten (20 – 250mm). Wereldwijd zijn er iets meer dan 600 soorten. De vrouwtjes dragen enorme hoeveelheden eitjes bij zich. Mannetjes vliegen in groepen als een soort paringsdans zodra de schemering invalt. De antennes van wortelboorders zijn vrij kort en het vleugelhaakje dat zich op de voorrand van de achtervleugel bevindt, kenmerkend voor nachtvlinders, is nauwelijks ontwikkeld.
Geslacht: Hepialus
Hopwortelboorder – 2023 (NL)
(NCBI-index: 470875)
Een duidelijk voorbeeld van verschil in morfologie tussen een mannetje en vrouwtje is te zien bij de hopwortelboorder (Hepialus humuli). Het mannetje heeft over het algemeen effen witte voor- en achtervleugels die aan de onderkant bruingrijs zijn en de kop is oranjegeel. Het vrouwtje heeft juist gelige voorvleugels met onregelmatige vlekkerige oranje tot rozerode lijnen. De achterpoten van het mannetje zijn begroeid met opvallend lange haren van waaruit feromonen worden afgescheiden die lijken op de geur van wilde peen. De vrouwtjes worden hierdoor aangetrokken. Bij schemering vliegen de mannetjes boven het gras om vrouwtjes te lokken. Na het paren vliegt het vrouwtje boven het gras om haar eitjes te verspreiden. De rups overwintert één of tweemaal onder de grond waar hij zich voedt met wortels van allerlei grassoorten. De vliegperiode is in één generatie van half mei tot half juli en de spanwijdte bedraagt ongeveer 50mm. Waardplant: zuring, brandnetel, paardenbloem en diverse grassen. Engelse benaming: Ghost Moth. Friese benaming: Nôtûle.
Vliegperiode:
Geslacht: Pharmacis
Slawortelboorder – 2017 (NL)
(NCBI-index: 214181)
De slawortelboorder (Pharmacis lupulina) wordt gemakkelijk verward met de heidewortelboorder (Phymatopus hecta). Het mannetje heeft in principe een bruinige grondkleur met brokkelige witte bandjes die nabij de binnenrand van de vleugel elkaar raken. Hierdoor vormt zich een omgekeerde ‘V’ welke goed te zien is wanneer de in rusthouding de vleugels iets gespreid worden. Het mannetje kan echter ook geheel effen lichtgeel zijn zonder enige tekening. De vliegperiode is van mei tot augustus in één generatie en de spanwijdte bedraagt 22-40mm. Waardplant: diverse kruidachtige planten en grassen. Engelse benaming: Common Swift. Friese benaming: Slawoartelboarder.
Vliegperiode:
Geslacht: Triodia
Oranje wortelboorder – 2018 (NL)
(NCBI-index: 537462)
Een wortelboorder die wat later in het jaar rondvliegt is de oranje wortelboorder (Triodia sylvina). De bovenkant van de voorvleugel van het mannetje heeft een kenmerkende oranjebruine kleur. Er zitten twee smalle diagonale witte bandjes op die zonder elkaar te raken een omgekeerde ‘V’ vormen. Aan weerszijden van de witte lijnen zit een donker deel waarbij aan één kant wat bredere vlekken zitten. Bij de voorrand zit een kleine driehoekvormige vlek met soms een dunne witte lijn. Het vrouwtje is iets groter en minder contrastrijk gekleurd. De vliegperiode is van juli tot in september en de spanwijdte bedraagt 24-52mm. Waardplant: zuring, paardenbloem en adelaarsvaren. Engelse benaming: Orange Swift. Friese benaming: Oranje woartelboarder.
Vliegperiode:
