De Sterrhinae zijn een onder-familie van de spanners (Geometridae).
Geslacht: Cyclophora
Gestippelde oogspanner – 2019 (NL)
(NCBI-index: 310442)
Een spanner met geen oogjes op de voor- of achtervleugel is de gestippelde oogspanner (Cyclophora punctaria). De grondkleur is licht bruinachtig geel waarbij de achtervleugel iets lichter van kleur is. Sommige exemplaren, vooral de zomergeneratie, hebben een grote roodachtige blos op de voorvleugel. Dichtbij de binnenrandhoek zijn soms vierkante roodachtig bruine vlekken te zien. Over de vleugels loopt een roodachtige middelste dwarslijn die schuin op de voorrand uitkomt onder een hoek kleiner dan 90°. De uit stippen bestaande buitenste dwarslijn is golvend en wijkt vlakbij de binnenrand van de vleugel uit richting binnenrandhoek. Soms zijn de vleugels zwart gespikkeld. De vliegperiode is van april tot eind augustus in twee generaties en de spanwijdte is 26-32mm. Waardplant: eik en berk. Engelse benaming: Maiden’s Blush. Friese benaming: –
Vliegperiode:
Geslacht: Cyclophora
Berkenoogspanner – 2021 (NL)
(NCBI-index: 505405)
Rondlopen in een andere natuurgebieden levert vaak andere soorten op. Zo ook voor de berkenoogspanner (Cyclophora albipunctata) die vooral te vinden is in gebieden met zandgronden. De vleugels zijn effen grijswit waarbij de binnenste en buitenste dwarslijn uit kleine zwarte vlekjes bestaat. De middelste dwarslijn is vaak grijszwart of roodachtig, maar bij hele lichte exemplaren is dit minder goed te zien. Op zowel de voorvleugel als achtervleugel is een duidelijke oogvlek te zien. De berkenoogspanner onderscheidt zich van de gemarmerde oogspanner (Cyclophora pendularia) door het ontbreken van de sikkelvormige vleugelpunt van de voorvleugel. De spanwijdte bedraagt 20-25mm en de vliegperiode is van begin mei tot eind augustus in twee generaties. Waardplant: berk. Engelse benaming: Birch Mocha. Friese benaming: –
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Grijze stipspanner – 2009 (NL)
(NCBI-index: 104447)
De grijze stipspanner (Idaea aversata) heeft in principe twee duidelijk verschillende variaties. Dat verschil zit hem in de middenband. Op de licht geelbruine vleugels zitten vele donkergrijze schubben en drie, waarvan twee duidelijk zichtbaar, dwarslijnen. Bij sommige exemplaren is de strook tussen de twee buitenste dwarslijnen donker gekleurd waardoor een duidelijk zichtbare band over de vleugels loopt. Op zowel de voor- als achtervleugel zit een duidelijke stip. De grijze stipspanner vliegt in twee generaties van juni tot in september en de spanwijdte is 28-32mm. Waardplant: diverse kruidachtige planten en dorre bladeren. Engelse benaming: Riband Wave. Friese benaming: Grize stipspanner.
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Paardenbloemspanner – 2015 (NL)
(NCBI-index: 190354)
De paardenbloemspanner (Idaea seriata) heeft op alle vleugels een duidelijke middenstip. De binnenste en buitenste dwarslijn zijn dun maar altijd goed zichtbaar. De franjelijn langs de achterrand bestaat uit afwisselend boogjes en stipjes en bij sommige exemplaren is een gelige kleur te zien in de franje. De vleugels zijn verder in hoge mate donker gespikkeld. De paardenbloemspanner vliegt in twee generaties van mei tot in oktober en de spanwijdte is 19-21mm. Waardplant: afgevallen blad en mos. Engelse benaming: Small Dusty Wave. Friese benaming: Hynsteblomspanner.
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Tweekleurige bandspanner – 2018 (FR)
(NCBI-index: 190350)
De tweekleurige bandspanner (Idaea degeneraria) is een naam die ik heb afgeleid van de Duitse benaming. Op internet was voor deze spanner wel een Engelse en Duitse naam te vinden, maar geen Nederlandse. Mogelijk doordat deze spanner niet of nauwelijks in Nederland wordt gezien. Deze vrij grote spanner heeft twee kleuren, bruin en vaalwit. Het buitenste deel van de voor- en achtervleugel is vaal wit en de binnenste helft bruin waarbij het deel dichtst bij de vleugelwortel lichter bruin gekleurd is. Op zowel de voor- als achtervleugel is een duidelijke zwarte stip te zien. De vliegperiode is van april tot in september in twee generaties en de spanwijdte is 26-31mm. Waardplant: duizendblad, akkerwinde. Engelse benaming: Portland Ribbon Wave. Friese benaming: –
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Vlekstipspanner – 2019 (NL)
(NCBI-index: 572776)
Een mooie verrassing in de lichtbak na een bewolkte zomernacht was de vlekstipspanner (Idaea dimidiata). De grondkleur van de vleugels is strokleurig witachtig tot grijsachtig lichtbruin. De zwarte stippen in het midden zijn altijd goed zichtbaar. De centrale dwarslijnen zijn meestal dun en vaag zichtbaar uitgezonderd de stipjes op de aders. Op de buitenste dwarslijn is meestal wel zichtbaar met de kenmerkende zwarte punt bij de voorrand. De franjelijn is voorzien van een rij zwarte stippen en bij de binnenrandhoek zitten opvallende dicht aan elkaar grenzende zwarte vlekken. De spanwijdte is 13-18mm. Vliegperiode is van juni tot in augustus en soms nog een tweede generatie in september. Waardplant: kruidachtige planten. Engelse benaming: Single-dotted Wave. Friese benaming: Flekstipspanner.
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Schildstipspanner – 2020 (NL)
(NCBI-index: 104448)
De schildstipspanner (Idaea biselata) met crémekleurige en donker gespikkelde vleugels heeft een aantal soorten die erop lijken. Op zowel de voor- als achtervleugel is een centrale zwarte stip te zien. De middelste dwarslijn op de voorvleugel buigt in een kleine boog om deze stip heen. Bij de paardenbloemspanner (Idaea seriata) loopt de middelste dwarslijn vlak langs de middenstip. Kenmerkend is de grillige buitenste dwarslijn met daarbuiten een grijsbruin zoomveld die onderbroken wordt door een onregelmatige lichte golflijn. Bij de vlekstipspanner (Idaea dimidiata) heeft het zoomveld alleen een aantal donkere vlekken. Verder valt bij de schildstipspanner de sterk afgebogen vleugelpunt op. De spanwijdte bedraagt 15-20mm en de vliegperiode loopt van mei tot eind september in één of soms twee generaties. Waardplant: Diverse kruidachtige planten en afgevallen blad. Engelse benaming: Small Fan-footed Wave. Friese benaming: Skyldstipspanner.
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Schaduwstipspanner – 2021 (NL)
(NCBI-index: 1.101010)
Veelal zijn spanners moeilijk te determineren, maar voor de schaduwstipspanner (Idaea rusticata) is dat geen probleem. De glimmend witte voorvleugel heeft een donkerbruine middenband en wortelveld. Op de achtervleugel zijn donkere getande vlekken te zien die dwarslijnen vormen. Op zowel de voorvleugel als de achtervleugel is een zwarte middenstip te zien. Bij de voorvleugel valt deze minder op vanwege de donkerbruine middenband. Naast de donkerbruine kop en de donkerbruine dwarsstrepen op het achterlijf valt het witte segment direct na de kop duidelijk op. De spanwijdte bedraagt 19-21mm en de vliegperiode loopt van juni tot in oktober in twee generaties. Waardplant: dorre en dode bladeren van diverse planten, bosrank en klimop. Engelse benaming: Least Carpet. Friese benaming: –
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Geblokte stipspanner – 2023 (NL)
(NCBI-index: 986993)
De meeste spanners vliegen in de nacht rond en zie je pas wanneer ze op licht afkomen om op het opgespannen witte laken te landen. Soms heb je geluk dat je in de vroege avond exemplaren op een blad ziet zitten zich klaar te maken de avontuurlijke nacht in de gaan. De eerste geblokte stipspanner (Idaea emarginata) die ik zag was van dat laatste een voorbeeld. Hij is goed te herkennen aan de grof geschulpte achterrand van de vleugels, de scherpe fraai golvende centrale dwarslijnen, de duidelijke vleugeladers en de duidelijke middenstip op zowel de voor- als achtervleugel. Het mannetje is zandkleurig tot lichtbruin en het kleinere vrouwtje is meer oranje getint en donkerder. Tevens heeft het vrouwtje een duidelijke brede donkere zone op de voor- en achtervleugel terwijl die bij het mannetje minder goed zichtbaar is. De franje langs beide vleugels is opvallend geblokt. In één van mijn favoriete gebieden met drassige weilanden en bosgebied vliegt deze spanner graag rond. De vliegperiode is van juni tot eind augustus in één generatie en de spanwijdte bedraagt 22-25mm. Waardplant: akkerwinde, ratelpopulier, wilg en berk. Engelse benaming: Small Scalop. Friese benaming: –
Vliegperiode:
Geslacht: Idaea
Dwergstipspanner – 2023 (BE)
(NCBI-index: 934872)
De vleugels van de dwergstipspanner (Idaea fuscovenosa) zijn crèmekleurig wit en op de voor- en achtervleugel is een duidelijke kleine middenstip aanwezig. De voorrand van de voorvleugels is vanaf de vleugelwortel tot ongeveer halverwege bezet met bruine stippen die daarmee een vage band vormen. De diverse bruine golvende dwarslijnen zijn bij de voorrand verdikt. De franjelijn van de vleugels bestaat uit fijne donkere streepjes. Haaks op die streepjes zijn soms korte streepjes te zien. Vaak heb je daar een lope voor nodig. De franje heeft een lichte, geelachtig tot goudkleurige tint. De vliegperiode is in één generatie van begin juni tot begin augustus en de spanwijdte bedraagt 19-22mm. Waardplant: mossen en afgevallen bladeren. Engelse benaming: Dwarf Cream Wave. Friese benaming: –
Vliegperiode:
Geslacht: Scopula
Bosspanner – 2017 (NL)
(NCBI-index: 987004)
De bosspanner (Scopula immutata), een relatief kleine vlinder binnen de familie van Sterrhines, heeft vleugels met dun bestrooide zwarte schubben. De vleugels van het mannetje zijn roomwit en bij het vrouwtje wit. De lichtgele dwarslijnen zijn redelijk zichtbaar en zijn gegolfd. Op de achtervleugel is altijd een duidelijk zichtbare zwarte stip aanwezig. De franjelijn is donkerder en vaak zijn hier vaag wat stipjes te herkennen. De bosspanner vliegt één generatie van juni tot september en de spanwijdte is 24-27mm. Waardplant: diverse kruidachtige planten. Engelse benaming: Lesser Cream Wave. Friese benaming: Boskspanner.
Vliegperiode:
Geslacht: Timandra
Lieveling – 2008 (FR)
(NCBI-index: 190366)
De lieveling (Timandra comae) is gemakkelijk te herkennen aan de rozerood of soms bruine lijn die vanuit de vleugelpunt over de roomkleurige voorvleugel naar de binnenrand loopt. De achterrand van de achtervleugel heeft ook een dunne rozerood lijn of een wazige strook, maar bij sommige exemplaren ontbreekt die kleur. Onder de bredere gekleurde middenband zit nog een dunne grijze lijn. Verder heeft de lieveling nog vlakbij de voorrand van de vleugels een duidelijke zwarte punt. De lieveling vliegt in meestal drie generaties van mei tot oktober en de spanwijdte is 30-46mm. Waardplant: zuring en duizendknoop. Engelse benaming: Blood-vein. Friese benaming: Readrânespanner.
Vliegperiode:
